Vatoz balığı diğer balıklardan farklı bir görünüme sahiptir. Gövdeleri yassı biçimdedir ve uzun kuyrukları vardır. Kuyrukları dikenlidir ve dokunduğu her canlıya zarar verir. Vücudu elektrik taşıyan balık türleri arasında yer alır.
Vatoz balığı tuzlu suda yaşamayı sever ama nadiren tatlı suda görülür. Çok çabuk adapte olabilme eğilimi olduğundan yerini yadırgamaz. Atlantik Okyanusu, Adriyatik ve Akdeniz dahil pek çok bölgede yaşar.
Vatoz nedir ve nerede yaşar?
Vatoz, köpekbalığına benzer bir yapıya sahiptir. Bunun sebebi yumuşak bir kıkırdak iskeletinin olmasıdır. Yüzgeçleri oldukça büyüktür ve şeklini bu yüzgeçlerden alır. Suyun derinliklerinde yol alır ve nadiren yukarılara çıkar.
Küçük balıklar ve kabuklularla beslenir. Buna rağmen küçük balıkları yakalama konusunda usta değildir. Beslenme döngüsünde daha çok kabuklular yer alır. Gündüz saklanmayı ve gece ava çıkmayı sever.
Vatoz balığı Batı Afrika’dan İskandinavya’ya doğru uzanan bölgede yaşar. Akdeniz’de yaygındır ve Karadeniz’de nüfusu azdır. Çamurlu, kumlu ve çakıllı alanları tercih eder. Çok nadiren bile olsa engebeli alanlara gider.
Yaygın yaşam alanı 10-60 metre derinliğinde kıyı sularıdır. Buna rağmen aşırı derin sulara gitmekten çekinmez. Eğimli suları çok sevmesinin sebebi budur. Derinliği 1000 metreye kadar olan alanlara ulaşarak adapte olabilir.
Vatoz balığının özellikleri nelerdir?
Köpekbalıkları ile aynı sınıftadır. Yaşam süreleri 15 ile 25 yıl arasında değişir. Vatozların uzunluğu 5 m ye ağırlığı ise 600 kg’ a kadar ulaşabilir. İskeletinin yapısı insanın burun ve kulağındaki kıkırdakla aynı yapıdadır. Büyük yuvarlak gövdesinin ortasındaki omurga uzun bir kuyrukla bitiyor.
Kuyruğundaki 35 cm’ye kadar uzanan iğnesi onun en büyük silahı. Kendisini savunmak için gerekirse kuyruğunu kaldırıp iğnesini hançer gibi düşmanına saplar. İğnesindeki nörotoksin etkiye sahip zehi avını etkisiz hale getiriyor.
Bu maddenin gücünü fark eden antik Yunan’daki diş hekimleri anestezi için vatoz iğnesindeki zehirden faydalanmışlardır. Vatozlar avlarını gözleri ile değil elektrik algılayıcılar aracılığı ile kolayca belirler.
Vatoz dikenli bir balıktır. Dikenleri başından aşağı sırtına doğru ilerler ve kuyruğunda sarılı bir biçimde yer alır. Yetişkinlerde ise sırt yüzeydeki dikenler yumrular oluşturacak şekiller alırlar.
Vatoz bir gece balığıdır. Çamurlu, çakıllı ve kumlu deniz yataklarında yaşar. Kabuklular ve küçük balıklarla beslenir. Çabuk üreyen bir balık değildir. Yılda sadece 60-140 yumurta bırakır ve bu nedenle nesli tehlikededir.
Yavru vatoz yumurtadan çıktıktan sonra kıyıda kalmaya gayret eder ve eğilimi bu yönde olur. Yetişkin vatoz ise üremek için daha derin sulara doğru hareket eder. İlkbahar ile yaz aylarında göç hareketi başlamış olur.
Dünyanın pek çok yerinde vatozun alt türlerinden bazılarını avlamak yasaktır. Çok yavaş bir şekilde ürediğinden neslini devam ettirme sorunu vardır. Bu sebeple bölgesel olarak ticari av yasakları söz konusudur.
Vatoz avı nasıl yapılır?
Vatoz deniz zeminine yakın hareket eder. Onu yakalamak için zemine ulaşabilecek bir av yönteminizin olması gerekir. Çamurlu sular veya sığ alanlar en çok bulunduğu yerlerdir. Özellikle gelgit alanlarını çok sever.
Vatoz balığını yakalamak çok zordur. Bunun sebebi deniz tabanına neredeyse yapışık bir şekilde hareket etmesidir. Yiyecek avında olduğunda bile bunu sürdürür. En önemlisi gündüz sürekli saklanır ve gece avlanır.
Balıkçılar genelde ağırlığı yüksek olta kurşunuyla avlama yöntemini tercih ederler. Bu sayede deniz zeminine ulaşabilirler. Ağırlık dibe inen bir yem sunmaya yardımcı olur ve vatozun dikkatini çekebilmeyi kolaylaştırır.
Oltayla vatoz nasıl tutulur?
Vatoz oltayla kolayca tutulabilecek türden bir balık değildir. Elle tutulması sakıncalıdır. Çünkü gövdesinde elektrik vardır. Aynı zamanda kuyruğunda ciddi yaralanmalara sebebiyet verebilen dikenler olduğu bilinmelidir.
Vatozu büyük olta kurşunu kullanarak avlayabilirsiniz. Vatoz fark ettiği yemi hemen yutmaz. Önce onunla oynayarak vakit geçirir. Ayrıca yemleri fark etme hızları diğer balıklardan çok daha yüksek düzeydedir.
Gelgit olan bir alana gittiğinizde vatoz bulma şansınız yüksektir. Her zaman şanslı olmayabilirsiniz çünkü denizin dibinden tam olarak neyin geleceğini bilemezsiniz. Vatozun dikkatini çekmek için bazı yemler kullanabilirsiniz.
Vatoz yakalama teknikleri
Vatoz balığı yakalamak istiyorsanız belli başlı tekniklere aşına olmanız gerekir. Aynı zamanda doğru yemleri kullanmanız şarttır. Vatoz koku konusunda hassastır ve arzuladığı yiyeceğin kokusunu kolayca alabilir.
- Vatoz yakalamak için en ideal yem seçeneği orta boyutlarda bir kum yılan balığıdır.
- Büyük boyutta bir vatoz avlamak için büyük bir uskumru filetosu kullanmanız gerekir.
- Alternatif yemler olarak zargana, kalamar, ringa balığı ve solucan kullanabilirsiniz.
- Vatoz yakalamak için suyun dibine ulaşabilmelisiniz ve bunun için ağır boyutlarda olta kurşunu kullanmalısınız.
Vatoz yakalamayı zorlaştıran en önemli durum balığın dikenlerle dolu olmasıdır. Gövdesinin belirli kısımlarında ve kuyruğunda diken doludur. Ayrıca derisinde elektrik vardır. Vatozu doğru tutmak profesyonellik gerektirir.
Vatoz balığı avlamak yasak mı?
Vatoz balığı avlamak dünyanın belirli bölgelerinde yasaktır. Vatoz balığının alt türleri vardır. Alt türlerden bazılarının nesli tehlikededir. Vatoz çok yavaş ürediğinden av durumu dünyanın pek çok yerinde kontrol altındadır.
Dünyanın çeşitli bölgelerinde nüfusları artış eğilimindedir. Buna rağmen pek çok balıkçının vatoz avlamaya çalıştığı bilinen bir gerçektir. Vatoz belirli ülkelerin yasal düzenlemelerle koruma altında tuttukları bir canlıdır.
Vatoz balığı nasıl pişirilir?
Vatoz balığı protein, fosfor ve potasyum açısından zengin kabul edilir. Nadiren gıda olarak tüketilmemesi tavsiye edilebilir. Ayrıca çiğ halde yenilmemelidir çünkü zehir içerir. Vatozun zehri pişirildiğinde kaybolur.
Vatoz nasıl temizlenir?
Vatoz balığı kıkırdağı olan balık türlerindendir. Vatoz balığı yenilebilir ama etinin lezzetli olup olmadığı şüpheyle yaklaşılan bir durumdur. Vatoz tüketilecekse çok ciddi bir temizlik aşamasından geçmesi gerekir.
Vatozun temizlenmesi normal insanların yapabileceği bir şey değildir. Vatoz satan bir balıkçı onun nasıl temizleneceğini bilmelidir. Satın almadan önce temizlenmesini istemeli ve temizliğin doğru yapıldığından emin olmalısınız.
İlk olarak dikkat edilmesi gereken nokta kuyruk kısmıdır. Vatozun kuyruğu asla tüketilmemelidir. Dikkat edilmesi gereken diğer nokta derisidir. Derisinde elektrik yer aldığından temizlikte dahi çok dikkatli olunmalıdır.
Vatoz fırında nasıl pişirilir?
- Önce vatoz balığının iyi bir şekilde temizlendiğinden emin olmalısınız.
- Vatoz evde temizlenemez ve bu işlem balıkçıya yaptırılmalıdır.
- Temizlenmiş vatozu pişirmek için fırın 180 dereceye ayarlanmalıdır.
- Fırın ısınırken fırın tepsisini zeytinyağı kullanarak yağlamaya başlayın.
- İsteğe bağlı olarak dilimlenmiş limon, soğan ve sarımsak ekleyin.
- Temizlenmiş vatoz parçalarını tepsinin en üst katmanına yerleştirin.
- İsteğe bağlı olarak vatoz parçalarına kekik gibi baharatlar serpiştirin.
- Tepsiyi fırına yerleştirin ve balığı 10 dakika pişirmeye başlayın.
- 10 dakikalık süre dolunca tepsiyi çıkarın ve üzerine pırasa doğrayın.
- Son olarak balığı tekrar fırına yerleştirin ve 5 dakika daha pişirin.
Vatoz pek lezzetli bir balık değildir. Çiğ tüketilmesi ölümcül zehirlenmelere yol açabilir. Kuyruk dikenleri yaralanmanıza neden olabilir. Eğer vatoz tüketmekte ısrarcıysanız onun tam olarak temizlenmiş olmasına dikkat etmelisiniz.
İlginizi Çekebilir: Zargana Balığı Nedir? Nasıl Avlanılır?
Lütfen Paylaşın!