Uskumru balığı bulunduğu familyanın önemli yönlerini bir arada toplayan ve lekeli izleriyle ayırt edilen bir balıktır. “Scombridae” familyasına aittir ve “Scomber” cinsidir. Bilimsel adı “Scomber scombrus” şeklindedir.
Uskumru balığı sıcak denizlerde yaşar ve çok sık rastlanan bir balıktır. Büyük sürüler halinde hareket eder ve insanlar açısından ticari değeri çok yüksektir. Soğuğu sevmediğinden sıcağa doğru göç etme eğilimi vardır.
Uskumru nedir ve nerede yaşar?
Uskumru sıcak sularda yaşamayı seven bir balıktır. Kuzey Atlantik Okyanusu en yoğun olduğu bölgedir. Türkiye’ye yakınlığı Akdeniz ile ilgilidir. Çok nadiren olsa bile Karadeniz’de denk gelinebilen bir balıktır.
Genellikle 0-200 metre aralığında yaşamayı tercih eder. Ancak yaşam alanını güvenli hissettiğinde 1000 metre derinliğe kadar her yerde yaşayabilir. Okyanusa ilerlediğinde acı sulara doğru gitmeyi tercih eder.
Uskumrunun boyu maksimum 60 santim olabilir. 28,7 santime ulaşınca erişkin olur. Genelde ise 30 santim uzunluğundadır. Doğal yaşam alanında hayatta kalmayı başarırsa ağırlığı 3,4 kilograma kadar çıkabilir.
Sırt yüzgecinde 8-14 tane diken bulunur. Uskumrunun kemiksi dış iskeleti gelişmiş değildir. Bu balığın yüzme kesesi yoktur. İlk sırt yüzgecinin altında 20’yi aşkın kemik yer alır. Ayrıca sırtında dikey gibi gözüken işaretler vardır.
Uskumru balığının özellikleri nelerdir?
Uskumru sıcak denizleri seven bir balıktır. Ortalama uzunluğu 30 santimdir ve genel olarak 0-200 metre aralığında yaşamayı tercih eder. Doğal yaşamında hayatta kalmayı başarırsa maksimum 17 yıl yaşayabilir.
28,7 santim uzunluğuna ulaştığında cinsel olgunluk dönemine girer. Suda alt tabakalara doğru yakınlaşır ve yumurtalarını bırakır. Aynı dönem içerisinde çok fazla yumurta bırakabilir ama onları korumaz.
Yaşamak için ılıman şelf alanlarını tercih edebilir. Yüzeye yakın noktalarda büyük sürüler oluşturur. Kış aylarını derin sularda geçirirken bahar aylarına girildiğinde kıyıya doğru yaklaşır. Genelde gündüz saatlerinde beslenir.
Özellikle yumurtlama döneminin ardından erkek uskumru çok agresif bir şekilde beslenmeyi tercih eder. Küçük sürülerde hareket ederek avlayabileceği her türlü hedefe saldırır ve kendini beslemeye çalışır.
Uskumru balığı nelerle beslenir?
Uskumru balığı beslenme konusunda sorun yaşayan bir balık değildir. Yaşam döngüsünün çeşitli evrelerinde mutlaka beslenecek bir şeyler bulur. Genel olarak beslenme yaklaşımı yaşadığı alana göre değişir.
Kuzey denizlerinde yaşıyorsa akıntılara karşı yüzmeyi başaramayan organizmalarla beslenir. Bu organizmalar akıntıyla sürüklenirler ve genç uskumru veya yetişkin uskumru onları kolayca yakalayabilir.
Buna rağmen uskumru beslenme kaynağı ayırt eden bir balık değildir. Denizdeki bitkilerin etrafında yer alan organizmaları yiyebilir. Suda hiçbir yere bağlı olmayan diğer balıklarla beslenmeyi tercih edebilir.
Uskumru balığını neler tehdit eder?
Uskumru balığının tehditleri yaşam alanına göre değişiklik gösterir. Türkiye ve yakın çevresi düşünüldüğünde kılıç balığı en büyük düşmanıdır. Ayrıca kıyılara yakın iç sularda yaşayan üç dikenli balık tarafından tehdit edilir.
Dünya geneli düşünüldüğünde köpekbalıklarının bir kısmı, sarı kuyruklu istavrit, fener balığı, berlam balığı, lüfer, beyaz balina, bayağı fok ve sümsük kuşu uskumru avlayabilen ve onu tehdit eden diğer canlılardır.
Uskumru balığının nüfus yoğunluğu gün geçtikçe azalan bir trende sahiptir. Bununla birlikte nesli tükenmekte olan balıklar arasında kabul edilmez. IUCN Red List raporuna göre asgari endişe altındaki türlerdendir.
Uskumru balığı yenir mi?
Uskumru oldukça tüketilen bir balıktır. Tazeyken eti gerçekten çok lezzetlidir. Buna rağmen bir gün bile bekletilmesi durumunda hemen kokmaya başlar. Doğru lezzeti yakalamak için 24 saat içinde tüketilmelidir.
Uskumru zengin içeriğiyle ön plana çıkar. Eti nemli bir balıktır ve yumuşaktır. Bazı kimselere göre tadı hafif tatlı bulunur. Bazı insanlar ise tadını tuzlu bulurlar. Ancak her koşulda yağlı bir balık olarak kabul edilir.
Bu balık protein, B2, B3, B6 ve B12 vitaminleri açısından zengindir. İnsanın gün içerisindeki D vitamini ihtiyacını karşılayabilir. Ayrıca etinde bakır ve iyot gibi mineraller bulunur. Faydalı yağ asitleri açısından destekleyicidir.
Uskumru balığı nasıl avlanır?
Uskumru avlamak için en iyi zaman kesinlikle yaz aylarıdır. Kıyıya yakın bölgelerde uskumru bulma şansınız çok yüksektir. Bazen ise derinlerde gizlenmeyi tercih eder ve bu durumda bir tekneye ihtiyacınız olur.
Havalar çok daha sıcak olduğunda uskumruya sürüler halinde denk gelebilirsiniz. Yem balıklarını takip etme eğilimi olduğunu bilmeniz gerekir. Su sıcaklıklarının en yüksek olduğu dönemler uskumru avı için idealdirler.
Uskumru gerçekten en iyi sürü balıklarından biridir. Bu sebeple karnını doyurmak için zamana karşı yarışır. Doğru balıkçılık ekipmanları kullanıldığında onu yakalamak düşündüğünüzden daha kolay olabilir.
Oltayla uskumru nasıl tutulur?
Oltayla uskumru yakalamak istiyorsanız 1/10 aralığında bir kanca kullanmanız gerekir. Uskumrunun sürekli beslendiği ufak balıkları taklit eden yemler idealdirler. Ayrıca parlak renkli tüyler işinizi kolaylaştırabilirler.
Kıyıdan uskumru avlayacaksanız teçhizatın gerekli yükü kaldıracak seviyede olduğundan emin olmalısınız. Doğru kırılma gerilimini sağlayabilmek için 20LB rig ipi kullanmak epey iyi bir fikir olabilir.
Olta açısından ise 3 metre uzunluğunda olanları tercih etmelisiniz. Ayrıca 6000’lik olta makinesi daha iyi sonuçlar almanızı sağlayabilir. Kolayca kullanabileceğiniz tarzda bir olta seçmeniz gerektiğini unutmamalısınız.
Uskumru yakalama teknikleri
Uskumrunun son derece hareketli bir balık olduğunu asla unutmamalısınız. Derin sularda onu bulabilmek için erişiminiz olan bir bölgeye gitmelisiniz. Özellikle dalgakıranların olduğu bölgeler avlanma için epey iyi yerlerdir.
- Uskumru yakalamak için günün en ideal zamanı şafak vaktidir. Küçük balıkları yemekten hoşlandığından şafakta daha aktiftir.
- Kaşık tarzı yemler veya sahte yemler kullanarak uskumru avına çıkabilirsiniz. Buna rağmen tüyler daha işe yarar olabilirler.
- Denizin yüzeyini sürekli kontrol etmelisiniz. Eğer yüzeyde küçük balık yoğunluğu varsa uskumru tarafından kovalanmış demektirler.
- Oltanızı mümkün olan en uzak noktaya fırlatmak iyi bir seçim olabilir. Böylece avlanmak için sadece kıyıya bağımlı kalmazsınız.
Uskumru yakalamak için dip balıkçılığı, seğirtme yöntemi (jigging) ve spin yöntemi dahil pek çok tekniği kullanabilirsiniz. Sadece doğru ekipmanları seçmeye özen göstermeli ve işinizi zorlaştırmaktan kaçınmalısınız.
Uskumru balığı nasıl pişirilir?
Uskumru pişirilmesi kolay bir balıktır. Yağlı balıklardan biri olsa bile besin değeri çok iyidir. Eti lezzetli ve yumuşaktır. Popüler balıklardan biridir çünkü neredeyse tüm damak tatlarına hitap edebilen bir yapıya sahiptir.
Uskumru nasıl temizlenir?
Uskumru balığının temizlenmesi oldukça basittir. Genel olarak parçalara ayrılarak pişirilir. Balığın iriliğine uygun olarak çeşitli pişirme yöntemleri kullanılır. Bütün olarak veya fileto şeklinde pişirme yoluna gidebilirsiniz.
Uskumru pullu bir balık değildir. Pişirmeden önce sadece derisinin üzerinde bıçak gezdirmeniz gerekir. Böylece deriden kaynaklı lezzet kaybını ortadan kaldırabilirsiniz. Kafa kısmını pişirdikten önce veya sonra kesebilirsiniz.
Uskumrunun iç organlarını temizlemek için kafa kısmından karın bölgesine doğru bir yarık açmalısınız. Parça şeklinde pişirecek olsanız bile çok fazla parça oluşturmamalısınız. Çünkü parçalar ufak olursa pişerken dağılabilirler.
Uskumru balığı fırında nasıl pişirilir?
- Uskumru balığının derisini temizledikten sonra onu fileto şeklinde pişirilecek şekilde hazırlayın.
- Zeytinyağı, tereyağı, tuz, karabiber, pul biber ve limon suyu gibi kullanılacak malzemeleri edinin.
- Pişirme yapacağınız fırını 175 dereceye getirin ve pişirmeden önce fırını önceden ısıtın.
- Zeytinyağı (isteğe bağlı olarak bitkisel yağ) kullanarak fırın tepsisini güzelce yağlayın.
- Uskumru filetolarını güzelce fırın tepsisine yerleştirin ve daha sonra üzerlerine tuz ile karabiberleri serpiştirin.
- Tereyağı, limon suyu ve pul biber malzemelerini bir kaba koyarak güzelce karıştırın.
- Karışım hazırlandıktan sonra karışımı tepsideki filetoların üzerine dökmeye başlayın.
- Balıkları 175 derecelik önceden ısıtılmış fırında yaklaşık 25 dakika boyunca pişirin.
Uskumru balığı ızgarada nasıl pişirilir?
- Pişirmek istediğiniz miktarda uskumru balığını temizledikten sonra fileto haline getirin.
- 5 diş sarımsak, tereyağı, tuz, karabiber ve limon gibi pişirme malzemelerini hazırlayın.
- 5 diş sarımsağı güzelce ezin ve bunu yaparken olabildiğince küçük parçalarda olmalarına dikkat edin.
- Izgarayı orta ateşte açık hale getirerek güzelce ısıtın ve daha sonra ızgara telini yağlayın.
- Tereyağını ufak bir tavada eritin ve tereyağı eridikten sonra ezilen sarımsakları içine koyun.
- Balığın her iki tarafında derin yarıklar oluşturun ve tuz ile karabiber kullanarak onu tatlandırın.
- Son olarak balıkların her yüzünüzü yaklaşık 2-3 dakika (toplam 6 dakika) boyunca ızgarada pişirin.
Uskumru balığı tavada nasıl kızartılır?
- Uskumru balıklarını güzelce temizleyin ve özellikle kılçıklarından arındırılmış olmalarına dikkat edin.
- Pul biber, karabiber, tuz, portakal, soğan, zeytin, maydanoz ve zeytinyağı malzemelerini hazır edin.
- İlk olarak portakalları dilimleyin ama daha sonra kabuklarını güzelce soyun.
- Soğan olarak arpacık soğanı kullanabilirsiniz. Soğanları ince bir şekilde doğrayın.
- Pul biber ve tuz kullanarak balıkların her iki tarafını güzelce ovun. Daha sonra biraz bekletin.
- Portakal dilimlerini soğan, zeytin, maydanoz ve karabiberle güzelce karıştırın.
- Zeytinyağını bir tavaya dökün ve kızdırın. Bu sırada portakal dilimleri ile diğer malzemeleri tabağa koyun.
- Daha sonra balıkları tavaya yerleştirin ve her iki yüzünü 2-3 dakika (toplam 6 dakika) pişirin.
Sıcak suları seven uskumru balığı çok lezzetlidir. Etinin tadı tatlı veya tuzlu olabilir. Damak tadınıza uygun bir pişirme yöntemi seçtiğiniz sürece bu balığın sunduğu tüm lezzetten, vitaminlerden ve minerallerden yararlanabilirsiniz.
İlginizi Çekebilir: Sarıkanat Balığı Nedir? Sarıkanat Avı Nasıl Yapılır?
Lütfen Paylaşın!